Cultuursensitieve Zorg

Mustafa Bulut is een pionier op het gebied van interculturele zorg. Naast zijn werk als geestelijk verzorger in het ziekenhuis geeft hij cursussen aan collega’s in het hele land, waarin hij hun leert om te gaan met de verschillen in opvatting over ziekte en dood. Hij heeft twee veel gebruikte landelijke richtlijnen over interculturele zorg rondom het levenseinde gepubliceerd (ETZ en NVIC) en in 2022 samen met zijn collega’s de educatieve film ‘Hoe vertel ik het familie Yilmaz?’ geproduceerd.

Cor Hoffer is cultureel antropoloog en socioloog. Nadat hij zo’n twaalf jaar als onderzoeker heeft gewerkt en is gepromoveerd aan de Universiteit Leiden is hij in de GGZ gaan werken. Van 2002 tot 2014 werkte Cor als trainer en onderzoeker bij GGZ-organisatie Parnassia Groep. Thans verzorgt hij als zelfstandige trainingen voor diverse beroepsgroepen in de gezondheidszorg: onder meer huisartsen, wijkverpleegkundigen, GGD-medewerkers, logopedisten, bedrijfsartsen en GGZ-zorgverleners.

Charlie Obihara is kinderarts en opleider kindergeneeskunde in het ETZ Tilburg. Tijdens de jaren als opleider en kinderarts is het Charlie Obihara opgevallen dat cultuursensitieve zorg en inclusie van mensen die niet op ons lijken niet vanzelfsprekend is. Vooral het feit dat de meeste mechanismen die hieronder liggen onbewust zijn waardoor we onze interculturele competentie en communicatie overschatten. Daarom is hij zich hierin gaan verdiepen. Dit heeft geresulteerd in het co-auteurschap van een leerboek Interculturele Communicatie en trainingen voor zorgprofessionals.

Aisa Kariman is waarnemend huisarts in regio Groningen, o.a. in ter Apel en ze is al jaren betrokken bij de zorg voor asielzoekers in Noord-Nederland. Mensen met een migrantenachtergrond krijgen door verschillende oorzaken minder zorg; We hebben (als arts) beloofd om goede zorg te leveren en zullen alle handvatten nodig hebben. Daarnaast is ze een voorstander van meer diversiteit en inclusiviteit in de geneeskunde(opleiding): Diversiteit en inclusiviteit begint bij gelijkwaardigheid, ook al zien we er niet gelijk uit. Een combinatie van bovenstaande is beschreven in een essay, waarmee Aisa de VNVA Schrijfprijs 2022 won.

Als hulpverlener heeft Diana jarenlang gewerkt met mensen met verschillende migratieachtergronden. Dat begon in de jaren tachtig met voornamelijk mensen uit Suriname en de Nederlandse Antillen. In de jaren daarna volgden meer culturele achtergronden. Ze maakte kennis met verschillende tradities, gewoontes en natuurlijk met verschillende gerechten. Veel verschillen, maar er was één grote gemene deler: Onze migratieachtergrond bracht ons naar Nederland en we proberen hier ons leven op te bouwen. Dat valt niet altijd mee.

Het is vaak geen kwestie van niet willen, maar van niet lukken of kunnen, zegt El Bouazzaoui.

Şeydâ Buurman-Kutsal is één van de drie door Jane Elliott gecertificeerde Brown Eyes Blue Eyes-trainers wereldwijd. Buurman-Kutsal laat in haar diversiteitsworkshops onder meer artsen en andere zorgverleners op basis van de Brown Eyes Blue Eyes-methode het effect ervaren van vooroordelen en discriminatie.

Jennifer werkt al ruim 8 jaar bij Pharos, daar heeft bijgedragen aan een aantal publicaties.

Aandacht voor cultuursensitieve zorg is er al langer bij Pharos, bij organisaties en netwerken zoals het NOOM, opgericht in 2007, en individuen, zoals geriater Jos van Campen die al eind jaren ’90 zich inzette voor mensen met een migratieachtergrond. Toch is er nog veel werk nodig om te zorgen dat ouderen met een migratieachtergrond zorg en ondersteuning krijgen die past bij hun wensen, mogelijkheden en behoeften. Geen tijd te verliezen dus! Neem wat geboden wordt tijdens dit congres in je op, en pas het vandaag nog toe!

De Evenaar biedt specialistische hulp aan cliënten met een (gedwongen) migratieachtergrond. Het zorgaanbod kenmerkt zich door een cultuursensitieve benadering van diagnostiek tot behandeling. Simon introduceerde het culturele interview bij De Evenaar, dat een vast onderdeel van de intakeprocedure werd. Het culturele interview volgde op de introductie van de Culturele Formulering in DSM-IV en ging vooraf aan het DSM-5 Cultural Formulation Interview (CFI). Simon participeerde in het international veldonderzoek van het CFI dat werd gepubliceerd in The British Journal of Psychiatry. In 2019 verdedigde hij aan de Universiteit van Amsterdam met succes zijn proefschrift over de relatie tussen psychotrauma en culturele identiteit, een van de kerncomponenten van de Culturele Formulering. Momenteel doet Simon onderzoek naar traumatische rouw bij cliënten met en zonder migratieachtergrond, naar de invloed van leefstijl op de behandeling van psychische problemen en naar de invloed van de afname van het CFI op de therapeutische relatie.